Op vrijdag 13 december 2019 om 19.30 houdt Erfgoed Aalter in zaal Pax in Aalter voor het eerst een Algemene Vergadering. Ter gelegenheid hiervan vertoont Danny Maenhaut de filmmontage die hij heeft samengesteld over de vliegvelden die zich bij het begin van de Tweede Wereldoorlog bevonden in Aalter en Ursel.
De aanleg van dit vliegveld startte in oktober 1939 aan de zuidkant van het kanaal Gent-Brugge. In het kader van een eventuele Duitse aanval begon ook België zich te versterken. Door de werken aan het kanaal Gent-Brugge van de jaren voordien bevond zich op die plek een grote zandberg (150 meter op 100 meter en 4 meter hoog, volgens Roger Moelaert). In dit zand werden nissen uitgegraven waar vliegtuigen konden worden geparkeerd.
Op 14 januari 1940 landden voor het eerst twee vliegtuigen in Aalter. Zorgde de strenge winter van dat jaar voor een verrassing? Een van de vliegtuigen ging bij de landing over kop. Het leek wel een voorteken voor het verdere verloop van de militaire handelingen. Het vliegveld nr. 26 (zoals dat in militair jargon werd omschreven, de plaats moest geheim blijven) fungeerde eerst als reservevliegveld. De overrompeling door de Duitse invaller in de meidagen van 1940 bracht met zich mee dat vlugger dan gedacht het Aalterse ‘vliegplein’ een belangrijke rol kreeg toebedeeld.
Roger Moelaert, die de activiteiten uitgebreid bestudeerde, aarzelde zelfs niet om dit voor deze campagne “het voornaamste oorlogsvliegveld” te noemen en motiveerde als volgt: “Als een werkelijk operationele basis was dit terrein het langst in gebruik (9 dagen). Hier zijn het grootste aantal toestellen ’t zij voor een verkenningsopdracht (18) ’t zij voor de belangrijkste missie uit de meidagen – een bombardement op de bruggen van het Albertkanaal – opgestegen. Het kende een dicht bezetting, op zeker moment tot minstens vierendertig toestellen.”
Dit ontging de vijand niet. Op 18 mei ’s ochtends verscheen een Duitse formatie bommenwerpers. Vliegtuigen werd vernield en manschappen gedood. De Aalterse rijkswachtkazerne brandde volledig uit. Aalter maakte van dichtbij kennis met de oorlogsgruwel. Vliegveld nr. 26 was verloren.
Op gelijkaardige wijze (graspiste met versterkingen) was in Ursel een militair vliegveld aangelegd vanwaar verkenningsvluchten vertrokken. Twee dagen na het bombardement diende kwam ook vliegveld Ursel onder de Duitse bommen te liggen. Toen de Duitsers de regio binnenkwamen namen zij Ursel terug in gebruik. Meer dan Aalter werd Ursel belangrijk voor de As-mogendheden. In het najaar 1940 kwamen er Italiaanse troepen. Begin 1941 kwamen er terug Duitse vliegtuigen en dit bleef zo tot in september 1944 de geallieerden de bovenhand kregen. Vliegveld Ursel kwam in handen van de Britse Royal Air Force en kreeg een nieuwe naam (B-67). Halfweg de jaren 1950 verdween het vliegveld en kwam er in Ursel op een andere locatie een NAVO-vliegveld.
(Bronnen: R. MOELAERT, Het oorlogsvliegveld nr. 26 “Aalter” in Appeltjes van het Meetjesland, 1988 (39), p. 100-167. Zie ook C. DE DECKER, Vleugels boven het Meetjesland, Eeklo, 2006. In 2020 verschijnt in Erfgoed Aalter een uitgebreid artikel van Erik Wille die op zoek ging naar Albert Van Woensel, die gelegerd was op het vliegveld Aalter bij het begin van de Tweede Wereldoorlog.)
Praktisch: Algemene Vergadering Erfgoed Aalter – 13 december 2019 – Zaal Pax – 19.30 u – Gratis toegang.