Steven Vyncke (1938-2021) was als keramiekkunstenaar goed gekend in Ursel en omgeving. “Wie heeft er geen zonnebloem, zeemeermin, duivenvlucht, boom, stamboom, vissen, kapstok, noem maar op bij Steven laten ontwerpen. Zijn creatiedrang was niet te stoppen,” aldus Danny Maenhaut in een mooi en interessant overzichtsartikel in het nummer van Erfgoed Aalter (2022, 2) dat eind juni 2022 van de persen rolde. De auteur schetst Vyncke als mens en onderstreept dat hij een goed leven heeft geleid, met aandacht voor zijn medemens. Interessante illustraties maken van het artikel een stevige opener.

Veel fotomateriaal ook in een bijdrage over Bellem. Een fotoreportage uit een tijdschrift in 1930 laat zien hoe de mensen uit de omgeving van ‘de vaart’ op straat kwamen om de nieuwe brug in te huldigen. Verder is er in deze editie aandacht voor bijzondere figuren (de Gentse nijveraar D. Vanderhaeghen, die een fabriek had in Aalter-Brug), interessante gebouwen (het kasteel van Poeke maar ook de ‘estaminets’ aan het station van St.-Maria-Aalter) en merkwaardige objecten (de relieken in de Aalterse St.-Corneliuskerk).

In een periode waarin een energiecrisis dreigt is het derde deel van het verhaal over garagist Octaaf Strobbe uit Knesselare een mooi tijdsdocument. Zo leren wij dat de opkomst van de wagen vanaf de jaren 1960 resulteerde in een gigantische stijging van de verkoop aan Strobbes Shell-benzinestation. Waar in het startjaar 1960 nog 150.000 liter benzine werd ‘getankt’ noteerde Strobbe 15 jaar later, in 1975, dat er bijna 1 miljoen liter door de pompen stroomde. Een andere crisis, een voedselcrisis, is tegenwoordig ook terug een niet meer ondenkbare realiteit. Een deel van de bevolking herinnert zich nog de laatste grote schaarste aan levensmiddelen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een stuk over voedselvoorziening en rantsoenzegels in Lotenhulle maakt duidelijk hoe het er toen aan toeging.

In de vaste rubrieken komt de lezer tot slot meer te weten over volkse kinderspelen (‘Moarplen’), wasspelden en ‘persijnen’ (rolluiken). De telex zet de actualiteit van het erfgoedgebeuren in Aalter en omgeving nog eens op een rij.

Dit nummer bevat bijdragen van (in alfabetische volgorde) Jean Camerlinckx, Patriek De Meyer, Chris De Wulf, Peter Laroy, Danny Maenhaut, Germaine Malfrère, Arnold Strobbe en Erik Wille. 

Erfgoed Aalter is het tijdschrift voor heemkunde en geschiedenis van de gelijknamige vereniging. Een jaarabonnement kost 15 euro (4 nummers). Meer info kunt u terugvinden op deze pagina.

Na twee jaar kunnen de lezingen van meerdere Meetjeslandse verenigingen rond lokale geschiedenis, heemkunde, familiekunde, volkskunde en algemeen erfgoed, eindelijk worden hervat. Ook Erfgoed Aalter werkt mee aan de lezingenreeks van 2022. De eerste lezing gaat over het dateren van oude familiefoto’s en wordt gegeven door Peter Eyckerman. Die gaat door op zondag 29 mei om 10u30 in het Lokaal Dienstencentrum Oud Sint-Jozef, Mevrouw Courtmanslaan 62, 9990 Maldegem. De toegang is zoals steeds gratis.

Iedereen kan foto’s meebrengen, maar we kunnen niet garanderen dat de spreker tijd zal hebben om die allemaal te bespreken.

Voor de veiligheid worden er nog een aantal maatregelen genomen, waaronder meer afstand tussen de stoelen en rijen en de beschikbaarheid van handgel. Een mondmasker dragen kan uiteraard ook.

In 1974 werden allerlei festiviteiten georganiseerd rond 1000 jaar Aalter, onder andere een grote stoet trok door de Aalterse centrumstraten. Ondertussen zijn we al bijna 50 jaar verder. Met Erfgoed Aalter willen we jullie oproepen om herinneringen, foto’s of andere zaken die hiernaar verwijzen van onder het stof te halen, waarmee we aan de slag kunnen om terug te blikken op deze gebeurtenis. Kun je ons helpen? Contacteer dan zeker ons secretariaat via ons contactformulier of via erfgoed.aalter@gmail.com.

Op 14 mei stelt ons bestuurslid en volkszanger Erik Wille zijn CD met volksliederen voor. Die nam hij tussen 1970 en 1990 op bij oudere mensen uit Aalter en de omliggende dorpen. Veel van die liederen werden voor een deel in het plaatselijk dialect gezongen en Erik brengt die zoals hij ze van hen gehoord heeft. De voorstelling gaat door in het Theater Kunstencentrum ArtA’A om 15 uur. De toegang is gratis, maar reserveren is wel aangewezen gezien het beperkt aantal plaatsen. Dat kan via erfgoed.aalter@gmail.com of 0477/47 47 28.

Tijdens de Erfgoedweek (25 tot 29 april 2022) bezocht Erfgoed Aalter de Taborschool in Aalter-Brug. Dankzij de medewerking van een landelijke privaatrechtelijke archieforganisatie kregen de leerlingen een archiefles. Zij leerden met veel enthousiasme o.a. hoe archieven werken, waarom archieven erfgoed bewaren en hij zij dit erfgoed bewaren. Een archivaris toonde voorbeelden van oude rapporten, schoolschriften en dagboeken. Tot slot tekenden de leerlingen wat zij zelf in het archief wensen te bewaren. Knuffels, huisdieren en familieherinneringen waren de favoriete stukken om te behoren tot het erfgoed van de toekomst. 

Dit jaar focust Erfgoeddag zich op het rijke schoolleven en -verleden, het thema is dan ook Erfgoeddag maakt school!. Niet alleen is er de klassieke Erfgoeddag op 24 april, tevens is er de week nadien een gevarieerd aanbod voor verschillende leeftijden. In samenwerking met het gemeentebestuur, Domein Menas en Erfgoedcel COMEET bieden we onder andere een VIP-archiefles of een stoomcursus dialect aan in de klas. Ook het verleden van de Cogétama-fabriek staat in de kijker, een wandeling door Bellem behoort eveneens tot de mogelijkheden. Meer informatie is te vinden op deze pagina.

Vanaf 24 april tot begin juni zijn bezoekers ook welkom in het Domein Menas (Broeders van Liefde) in Sint-Maria-Aalter. Daar is een tentoonstelling te bezichtigen met als titel Onderwijs in een bijzonder kader, waar je een uniek beeld krijgt over hoe de novicen er vroeger hun opleiding kregen. Daarnaast is er ook een erfgoedroute voor kinderen op het domein. Meer informatie is terug te vinden op de website van Domein Menas.

De lente is in het land – weliswaar met een korte pauze op dit moment – en dus kan ook het eerste nummer van ons tijdschrift van dit jaar niet ontbreken. Ondertussen zitten we al aan de vierde jaargang van Erfgoed Aalter en zijn we blij dat we ons tijdschrift aan meer dan 700 leden kunnen aanbieden. Ben je nog geen lid? Bekijk dan zeker eens deze pagina.

In deze editie zijn we weer op zoek gegaan naar diverse artikels over alle Aalterse deelgemeenten. Een bijdrage over het station van Sint-Maria-Aalter bijt de spits af, waarin Jean Camerlinckx op zoek gaat naar het belang van het station in de Eerste Wereldoorlog. Het levensverhaal van garagist Octaaf Strobbe uit Knesselare krijgt een passend vervolg, geschreven door zijn zoon Arnold. Vervolgens is er een bijdrage over “Eén van de grootste zonen van Bellem”, namelijk redemptorist Camiel Van de Steene (geschreven door Peter Laroy).

In de rubriek Achteruitkijkspiegel blikt Patriek Vanlaere terug op de rijke geschiedenis van de cinema Capitole in Aalter, die jammer genoeg tegen de vlakte is gegaan begin dit jaar. De centerfoto roept nostalgische gevoelens op bij iedereen die er ooit langs geweest is.
Het Gebouw met verhaal is de Watermeulenhoeve in Lotenhulle. Annie De Wulf vertelt ons meer over de geschiedenis van haar woonst, die de burgemeester van Pepingen in 1870 liet bouwen. Ook de schrijnwerkerij van Raymond Steyaert in Aalter-Brug is een gebouw met een verhaal dat verteld wordt door Philippe Verleyen.

Basile Alphonse De Poorter uit Poeke maakte eind 19de eeuw de oversteek naar de Verenigde Staten, wat hij daar ging doen kun je lezen op pagina 26 en 27. August Piers wijdt een derde en laatste deel aan het parochieblad van Ursel, wat ons een beeld geeft over het parochiaal leven tussen 1965 en 2013.

Tot slot kan de vaste waarde muile van lijntsjes niet ontbreken, waarin Erik Wille zich verdiept in de de ‘Atlas van het dialect in Vlaanderen’. Als uitsmijter is er uiteraard een speciaal voorwerp.

Wie uit richting Aalter het centrum van Lotenhulle binnenrijdt, merkt aan de linkerkant een statige woning. Hier bevond zich lange tijd het notariaat van Robert Verstraete. De notaris was afkomstig uit Ruiselede (waar zijn vader gemeentesecretaris was) en vestigde zich na zijn huwelijk in de jaren 1930 in Lotenhulle. De mooie villa die hij liet bouwen geraakte tijdens de 18-daagse veldtocht zwaar beschadigd. Verstraete liet de woning herstellen en bouwde na de oorlog zijn notariaat verder uit. Een en ander is uitgebreid te lezen in het verhaal geschreven door Patriek De Meyer in het nummer van Erfgoed Aalter dat net voor het jaareinde 2021 verschijnt. 

Uit Knesselare komt het verhaal van een andere interessante carrière, met name die van Octaaf Strobbe. Hij vestigde zich als eerste garagist van Knesselare en maakte de naam Strobbe uit tot een begrip in de regio wanneer het om auto’s ging. Zoon Arnold schetst in het eerste deel van zijn bijdrage hoe de auto dankzij zijn vader in het plattelandsdorp zijn intrede deed net voor de Tweede Wereldoorlog. 

Een paar generaties groeiden op met het begrip dienstplicht. De verplichte legerdienst betekende voor veel jonge kerels afscheid van een vertrouwde thuis en omgeving maar tegelijkertijd was het een groot avontuur en ontdekkingstocht. Kort na de Tweede Wereldoorlog ontstond vanuit de katholieke zuil de organisatie Milac. De vereniging wilde een brug leggen tussen de jonge dienstplichtigen en het thuisfront en hen op moreel en sociaal gebied ondersteunen. Aalter kende een bloeiende afdeling, zo noteert Philippe Verleyen in zijn bijdrage. Diezelfde auteur vertelt in een tweede bijdrage over de landing van een helikopter in Aalter in 1963. 

Over luchtvaart gesproken: in 2019 organiseerde Erfgoed Aalter een druk bijgewoonde lezing over het oorlogsvliegveld Aalter. Danny Maenhaut zocht jarenlang met heel veel passie en gedrevenheid naar informatie en bundelde toen alles in een mooie presentatie. Het werk was afgerond, zo dacht hij. Tot zijn aandacht bij nieuwe infrastructuurwerken op het industriepark werd getrokken op een merkwaardige betonstrook. In Erfgoed Aalter licht hij een tipje van de sluier op. 

Genealogen kunnen in hun nopjes zijn met een mooie overzichtstabel boordevol namen met kerkmeesters uit Ursel in het Ancien Régime. Gust Piers stelde die samen op basis van o.a. diverse rekeningen. Dezelfde auteur werkt reeds een tijdje rond de Urselse parochiebladen en duikt ook nu in het religieus erfgoed. Verder is er aandacht voor gebouwen uit St.-Maria-Aalter (Dobbelaersgoed door Jan Camerlinckx) en uit Poeke (postkaart kasteel door Peter Laroy). Dialectliefhebbers komen aan hun trekken in de rubriek Etymologie (Chris De Wulf over ‘hesp’) en Muile van lijntsjes (Tineke De Pauw en Chris De Wulf over het dialectregister). Erik Wille tot slot kon eens te meer de hand leggen op een mysterieus voorwerp. Het vervolgverhaal van De Bels (Bellem), de telex en de centerfoto (noodbrug Aalter-Brug 1940) maken het plaatje compleet.

Meer info: Een jaarabonnement (4 nummers van 32 pagina’s) kost 15 euro. Schrijf dit bedrag over op BE02 4426 5943 6140 met vermelding abonnement Erfgoed Aalter of neem contact op met secretaris Patriek Vanlaere (erfgoed.aalter@gmail – 09/374.41.07).

Ludwig van Beethoven (1770-1872) geldt als een van de meest vooraanstaande componisten en musici uit de recente geschiedenis. Naar aanleiding van de verjaardag van zijn 250ste geboortedag organiseert Erfgoed Aalter een expo in de Aalterse bibliotheek ArtA’A. De basis voor deze tentoonstelling vormt de postzegelcollectie van bestuurslid Dries Alyn.

Decennia lang verzamelt Alyn met veel passie en interesse postzegels rond diverse thema’s, waaronder dus ook belangrijke componisten. In de beste filatelistische traditie gaat hij voor de presentatie op zoek naar achtergrondinformatie en reconstrueert het leven en werk van Beethoven aan de hand van uitgaven uit de hele wereld. Een bezoek aan de tentoonstelling maakt overigens duidelijk dat Beethoven niet enkel in West-Europa, maar wereldwijd een gevierd kunstenaar is. 

De 20 tentoonstellingspanelen komen mooi tot hun recht in het strakke interieur van het Aalterse kunstencentrum ArtA’A dat vorig jaar officieel werd geopend. In het gebouw zijn zowel de bibliotheek als de Academie voor muziek, woord en dans en het genealogisch documentatiecentrum gehuisvest. Beethoven had zich ongetwijfeld geen betere plek kunnen voorstellen om even langs te komen in Aalter. 

Praktische informatie

• De tentoonstelling 250 jaar Beethoven in postzegels is gratis te bezoeken van 10 december tot en met 31 december 2021 tijdens de openingsuren (9.00 u tot 19.00 u, op zaterdag tot 13.00 u).
• Een folder leidt de bezoeker door de tentoonstelling. 
• Parkeren kan vlakbij op parking Station Aalter. 
• Een organisatie van Erfgoed Aalter i.s.m. Bibliotheek en Gemeentebestuur Aalter.